De vraag van 1 miljoen: wanneer zullen we kweekvlees kunnen eten?

“Een vraag die we heel vaak krijgen en jullie waarschijnlijk ook: tegen wanneer zal kweekvlees op grote schaal worden geproduceerd?” De vraag werd gesteld door de moderator tijdens het Cultured Meat Symposium – voor de gelegenheid online georganiseerd – en belandde op het bord van Dr. Neta Lavon van het kweekvleesbedrijf Aleph Farms. Glimlachend antwoordde ze: “Enkel de dwaas beeldt zich de toekomst in.” Waarop ze uitlegde dat Aleph Farms een stappenplan heeft ontwikkeld, maar zich niet vastpint op een datum en zeker wil zijn van een feilloos product voor de markt te betreden.

Van prototype naar massaproduct

Ontwikkelaars van kweekvlees zijn voorzichtiger geworden in hun voorspellingen. Toen de Maastrichtse professor Mark Post in 2013 als eerste een kweekvleeshamburger presenteerde, haalde hij de wereldpers. Toen voorspelde hij dat kweekvlees al in 2020 beschikbaar zou zijn voor de consument. Daar wordt hij vaak aan herinnerd door tegenstanders. De uitspraak doet echter niets af aan zijn visie en inzicht. De toekomst is onvoorspelbaar en naarmate die toekomst verder ligt, wordt die ook minder grijpbaar. 

De weg van prototype naar massaproduct is nu eenmaal lang en kronkelig, zo leert het verleden. Tegenwoordig is de auto niet meer weg te denken uit het straatbeeld (sic). Vanuit historisch perspectief is de auto een zeer recente uitvinding. De Amerikaanse dierenrechtenbeweging is grotendeels ontstaan uit verontwaardiging over hoe paarden werden behandeld tijdens de tweede helft van de negentiende eeuw. In New York wemelde het toen van de trekdieren en de toenmalige strijders tegen dierenleed ijverden voor voldoende rust en drinkwater voor paarden. In 1880 werd zelfs een commissie van experten opgericht om de toekomst van de stad te onderzoeken: tegen 1980 zou het aantal paarden tot maal dertig (!) oplopen en New York zou bedolven geraken onder de paardenmest waardoor de stad zo goed als dood zou zijn. Het toont aan dat ook knappe koppen vaak denken vanuit het heden en daardoor de bal kunnen misslaan.

De ontwikkeling van kweekvlees wordt wel eens vergeleken met de opkomst van de auto of de zonnecel. Niet iedereen die alternatieven voor vlees uitwerkt, is daarvan overtuigd. Pat Brown, de CEO van het bedrijf Impossible Foods dat plantaardige burgers maakt, laat geen kans onbenut om tijdens interviews zijn twijfels te uiten. Volgens hem is kweekvlees niet haalbaar en ook niet nodig. Voorstanders argumenteren dat beide opties moeten worden ontwikkeld en dat kweekvlees een groep consumenten aanspreekt die niet moeten weten van de plantaardige versies. Maar CEO’s van kweekvleesbedrijven onderkennen wel dat de uitdaging groot is. Ten opzichte van de eerste kweekvleesburger zeven jaar geleden is veel veranderd, getuige de vele start-ups, prototypes en proeverijen tegenwoordig. Maar er is nog geen gram verkocht.

Ergens ten noorden van binnen vijftien jaar

Tijdens een interview met het magazine The Spoon is ook Josh Tetrick −  CEO van Eat Just − voorzichtig. Hij spreekt over een perspectief “ergens ten noorden van binnen vijftien jaar”. Hij heeft het dan over de massaproductie wereldwijd. Tussen de prototypes van vandaag en de grootschalige productie in de toekomst bevinden zich verschillende tussenstations, waarbij kweekvlees wel degelijk al zou worden verkocht en gegeten. Josh Tetrick en zijn bedrijf hebben ervaring met het uitrollen van alternatieven voor dierlijke producten: hun plantaardige ei-alternatieven worden op meer dan 17.000 plaatsen verkocht in de Verenigde Staten. Kweekvlees bevindt zich in enkele fases voordien en de plantaardige vleesvervangers hebben die ook doorlopen, legt hij uit. In de eerste fase moet een prototype het labo kunnen verlaten, bijvoorbeeld door het aan te bieden in een enkel restaurant. Verschillende start-ups maken al afspraken met restaurants om er kweekvlees aan te bieden. Intussen wordt ook het regulerende gedeelte voorbereid, kweekvlees moet eerst goedgekeurd en gelabeld worden voor het mag worden aangeboden aan de consument. Een volgende fase houdt volgens Tetrick in dat kweekvlees op meer dan een enkele locatie wordt geïntroduceerd, in tientallen restaurants en op kleine verkooppunten. De derde fase wordt bereikt van zodra kweekvleesproducten overal beschikbaar zijn in supermarkten. In de vierde en laatste fase is kweekvlees overal beschikbaar aan een lage prijs.

Eat Just richt zich op de Amerikaanse markt. Ook in Europa wordt alles in gereedheid gebracht om kweekvlees te introduceren. Voor de Europese markt geldt de Novel Food regulering waaraan nieuwe voedingsproducten moeten voldoen. De Europese pioniers in kweekvlees organiseren zich nu om hun aanvragen voor Novel Food gecoördineerd in te dienen.

Kweekvlees is dus klaar om de markt te betreden, zij het met bescheiden stapjes. Veel zal nu afhangen van hoe vlot de procedures zullen verlopen en hoe snel kweekvlees zal worden erkend als officieel voedingsproduct.

Artikel in The Spoon: https://thespoon.tech/eat-justs-josh-tetrick-on-the-4-phases-of-bringing-cell-based-meat-to-the-masses/