Kadavervlees moet kweekvlees worden

Vlaanderens bekendste bioloog-journalist Dirk Draulans schreef onlangs een artikel over kweekvlees voor Knack. Hierin gaat hij uitgebreid in op de toekomst van vlees, van de ontwikkeling van het huidige industriële landbouwmodel in de jaren ’40 van de vorige eeuw tot de voordelen van kweekvlees voor de natuur en de grote uitdagingen voor de ontwikkeling ervan.

Toch wel opvallend is de erg duidelijke beschrijving van kweekvlees, waarmee Draulans het geheel erg tastbaar maakt. “De basis van kweekvlees zijn stamcellen: puur natuurlijke cellen die ook massaal in ons lichaam circuleren en kunnen uitgroeien tot eender welke lichaamscel”, legt hij uit. Deze cellen kunnen in bioreactoren (simpel gezegd zijn dat vaten waarin biologische processen plaatsvinden, zoals voor het brouwen van bier of maken van yoghurt) gestimuleerd worden om vleesweefsel te vormen. En zo kunnen er bijvoorbeeld kippenvleugels of zalmfilets gekweekt worden, zonder dat daar dieren voor moeten lijden.

In het artikel lijst Draulans enkele heel pertinente voordelen op, die kweekvlees kan bieden, waaronder:

• Het vrijkomen van land voor andere doeleinden en natuurbehoud;
• De mogelijkheid om schadelijke vetten, van nature aanwezig in slachtvlees, te vervangen door gezondere vetten;
• Een afname van de verspreiding van virussen (denk maar aan het coronavirus);
• Een afname van antibioticaresistente bacteriën;
• Minder energie- en waterverbruik;
• Minder vervuiling en een verminderde impact op de klimaatopwarming.

Het merendeel van de mensen zal zich ook in de toekomst niet tevredenstellen met plantaardige vleesvervangers. In dit opzicht kan kweekvlees dan ook een grote impact hebben: het heeft namelijk exact dezelfde smaak en textuur als slachtvlees.

Het grootste voordeel, dat kweekvlees biedt, blijft echter het vermijden van dierenleed. De industriële veeteelt, die in Europa is ontstaan na de Tweede Wereldoorlog en die niets te maken heeft met het beeld van de rurale landbouw, dat tot op vandaag nog steeds wordt gepropageerd, is veruit de grootste bron van dierenleed in de wereld.

De eerste kweekhamburger werd in 2013 jaar gelanceerd, 20 jaar na de eerste haalbaarheidsstudie van de Nederlandse visionair Willem van Eelen. Deze kostte maar liefst 250.000 euro! Draulans merkt echter – terecht – op dat er op korte tijd veel vooruitgang werd gemaakt. Sinds 2020 kan men in Singapore kweekvlees proeven, en ook in andere delen van de wereld zou de innovatie binnenkort beschikbaar zijn. Volgens GAIA’s Michel Vandenbosch wordt verwacht dat 10% van de globale vleesmarkt in 2030 uit kweekvlees zal bestaan. In 2040 zou dit tot zon 35% kunnen oplopen. Intussen is de prijs van slachtvrij vlees al aanzienlijk gedaald: vandaag zou het zo’n 70 euro per kilo kosten – wat natuurlijk nog steeds te veel is.

Draulans vermeldt ook nog twee andere uitdagingen, namelijk het overtuigen van de consument en het op punt krijgen van de technische en materiële aspecten. Zo moet de samenstelling van het groeimedium nog diervriendelijker gemaakt worden, wat kan door enkel met plantaardige groeifactoren te werk te gaan. Daarnaast zal er ook een oplossing moeten komen voor het tekort aan grote bioreactoren alsook een beter zicht op de rol van grote bedrijven én kleine spelers – lees: gewone boeren – in dit verhaal.